Ga naar de inhoud
Openbaar Ministerie
Sla navigatie over (Direct naar)
Direct naar
  • english
  • inloggen
Terug naar navigatie (Direct naar)
Sla navigatie over (Hoofdrubrieken)
Hoofdrubrieken
  • Home
  • Actueel
  • Organisatie
  • Onderwerpen
  • Werk & Stage
  • Contact
Terug naar navigatie (Hoofdrubrieken)
Zoek
sitepad
Home › Onderwerpen › Internationale Misdrijven

Internationale Misdrijven

''Het gaat om feiten die tot de ernstigste misdrijven moeten worden gerekend die sinds de Tweede Wereldoorlog door een Nederlandse strafrechter zijn berecht.'' - Uitspraak Hof 's Gravenhage inzake Joseph M.

Oorlogsmisdrijven, genocide, misdrijven tegen de menselijkheid, foltering en gedwongen verdwijningen: internationale misdrijven en misdaden van de meest ernstige soort. De Nederlandse overheid vindt dat deze misdaden moeten worden onderzocht en de schuldigen gestraft. Plegers van deze ernstige feiten mogen geen veilige haven vinden in Nederland.

Het Landelijk Parket verricht in samenwerking met Team Internationale Misdrijven (TIM) van de Dienst Landelijke Recherche (DLR) het strafrechtelijk onderzoek naar internationale misdrijven gepleegd door of tegen personen met de Nederlandse nationaliteit, of personen die in Nederland verblijven. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan het tegengaan van straffeloosheid van plegers van internationale misdrijven.

In 2017 is er een documentaireserie gemaakt over het Team Internationale Misdrijven, genaamd ’De Oorlogsrecherche’.

  • Nieuws
  • Achtergronden

Cluster Internationale Misdrijven buigt zich over de meest gruwelijke misdaden

25 augustus 2017 - Openbaar Ministerie
Tweets by WarCrimes_NL

Internationale misdrijven: meld het ons!

U kunt contact opnemen met het Team Internationale Misdrijven

  • T 088-6625743
  • E warcrimes@politie.nl
Getuigen- en slachtofferloket

Brochures in 10 verschillende talen

War crimes: report them to us!
War crimes: report them to us!
farsi
Crimes de guerre: faites une déposition auprès de nos services!
Ibyaha by'intambara: Bitumenyeshe!
Ratni zločini: prijavite nam ih!
War crimes: report them to us!
Ratni zločini: Prijavite ih nama!
Dembiyada dagaalka: inoo soo sheeg!
Oorlogsmisdaden: meld het ons!
www.warcrimes.nlInternational crimes

Rechtszaken per land

Sinds 1996 zijn er meerdere zaken waarin sprake was van verdenkingen van internationale misdrijven voor de Nederlandse rechter gekomen. De verdachten waren afkomstig uit verschillende landen. Per land is een opsomming gemaakt van de zaken, met daarbij telkens eerst een korte achtergrond van het conflict.

  • Afghanistan
  • Bosnië
  • Democratische Republiek Congo (DRC)
  • Ethiopie
  • Georgië
  • Irak
  • Kroatië
  • Liberia
  • Overig
  • Rwanda
Rechtszaken per land

Vraag en antwoord

Wat zijn internationale misdrijven?

De term ‘internationale misdrijven’ is een verzamelbegrip voor een aantal zeer ernstige schendingen van het internationale recht: genocide, oorlogsmisdrijven, misdrijven tegen de menselijkheid, foltering en gedwongen verdwijningen. Misdrijven als slavernij, vliegtuigkaping en piraterij hebben weliswaar een internationaal karakter, maar zijn geen internationale misdrijven.

Genocide

In de Nederlandse strafwet is genocide terug te vinden in artikel 3 van de Wet internationale misdrijven. Daarin staat dat aan genocide schuldig is:
Hij die met het oogmerk om een nationale, etnische of godsdienstige groep, dan wel een groep behorend tot een bepaald ras, geheel of gedeeltelijk, als zodanig te vernietigen:

  1. leden van de groep doodt;
  2. leden van de groep zwaar lichamelijk of geestelijk letsel toebrengt;
  3. opzettelijk aan de groep levensomstandigheden oplegt die op haar gehele of gedeeltelijke lichamelijke vernietiging zijn gericht;
  4. maatregelen neemt, welke tot doel hebben geboorten binnen de groep te voorkomen; of
  5. kinderen van de groep onder dwang overbrengt naar een andere groep

Er is dus alleen sprake van genocide als iemand bepaalde misdrijven heeft begaan met het oogmerk om een bepaalde groep uit te roeien.
Er is een aantal voorbeelden van landen waar in de recente geschiedenis genocide plaatsvond. Eén daarvan is Rwanda. In 1994 vermoordden onder meer regeringsmilitairen en Hutumilities in Rwanda binnen honderd dagen naar schatting 800.000 Tutsi’s en gematigde Hutu’s. Omdat het doel was om de Tutsigroep te vernietigen, was hier sprake van genocide. Maar ook in Nederland was er sprake van genocide, namelijk tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Voorbeelden van Nederlandse strafzaken waarin sprake was van verdenkingen van (betrokkenheid bij) genocide zijn de zaken tegen Frans van A. (Irak) en Yvonne B. (Rwanda).

Oorlogsmisdrijven

Oorlogsmisdrijven zijn schendingen van de ‘wetten en gebruiken van oorlog’. In deze ‘wetten en gebruiken’ is vastgelegd op welke manier geweld mag worden gebruikt in een oorlog (‘gewapend conflict’). Deze regels zijn bedoeld om personen die niet meedoen aan een oorlog te beschermen. In de Nederlandse wet staan deze regels in de Wet oorlogsstrafrecht (voor oorlogsmisdrijven die zijn begaan voor 2003 of een oorlog waar Nederland partij bij was) en in artikel 5 tot en met 7 van de Wet internationale misdrijven. Voorbeelden van oorlogsmisdrijven zijn plundering, verkrachting en het doden van burgers en krijgsgevangenen zonder vorm van proces. Het gaat dus om deze misdaden die tijdens een oorlog zijn begaan.

Er zijn veel voorbeelden van oorlogen in de geschiedenis te vinden en er zijn ook oorlogen die nog steeds aan de gang zijn. Zo is er bijvoorbeeld oorlog geweest in Bosnië-Herzegovina en Afghanistan.
Een voorbeeld van een Nederlandse strafzaak waarin sprake was van verdenkingen van (betrokkenheid bij) oorlogsmisdrijven was Habibullah J. (Afghanistan).

Misdrijven tegen de menselijkheid

In artikel 4 van de Wet internationale misdrijven staat wat misdrijven tegen de menselijkheid zijn. Het zijn misdrijven gepleegd als onderdeel van een wijdverbreide of stelselmatige aanval gericht tegen de burgerbevolking. Voorbeelden van misdrijven tegen de menselijkheid zijn deportatie of onder dwang overbrengen van bevolking, marteling, slavernij, verkrachting, gedwongen prostitutie of enige andere vorm van seksueel geweld en moord.
Dit misdrijf is in het Nederlandse strafrecht als zodanig pas strafbaar gesteld in de Wet internationale misdrijven van oktober 2003. Daarom is in Nederland iemand alleen strafrechtelijk vervolgbaar voor misdrijven tegen de menselijkheid als deze zijn begaan na 1 oktober 2003.
Een concreet voorbeeld van misdrijven tegen de menselijkheid is ook het systeem van apartheid zoals dit door de Zuid-Afrikaanse overheid tussen 1948 en 1990 werd uitgevoerd.

Foltering

Foltering is in de Nederlandse wet opgenomen in de Uitvoeringswet Folteringverdrag (als het gaat om foltering gepleegd in de periode 1989 - 2003) en de artikelen 1 en 8 van de Wet internationale misdrijven (als het gaat om foltering gepleegd na 1 oktober 2003). Foltering is – kort gezegd- het toebrengen van ernstige psychische of lichamelijke pijn door een ambtenaar (of met toestemming van een ambtenaar). De dader moet een specifiek doel hebben, bijvoorbeeld het verkrijgen van een bekentenis, het discrimineren van het slachtoffer of het aanjagen van vrees. Het verschil tussen foltering en marteling is de rol van de overheid.
In Nederland zijn er een aantal strafzaken geweest waarin verdenkingen van foltering een rol speelden bijvoorbeeld: Sébastian N. (Congo) en Hesamuddin H. (Afghanistan).

Gedwongen verdwijningen

Gedwongen verdwijningen zijn sinds 2003 opgenomen in artikel 4 lid 1 sub i van de Wet internationale misdrijven als misdrijf tegen de menselijkheid. Sinds 2011 zijn gedwongen verdwijningen echter ook zelfstandig strafbaar gesteld in artikel 8a van de Wet Internationale Misdrijven. Hierin staat dat gedwongen verdwijningen zijn: het arresteren, gevangen houden, afvoeren of elke andere vorm van vrijheidsontneming van een persoon door of met de machtiging, ondersteuning of bewilliging van een staat of politieke organisatie, gevolgd door een weigering een dergelijke vrijheidsontneming te erkennen of informatie te verstrekken over het lot of de verblijfplaats van die persoon of door verhulling van dat lot of die verblijfplaats, waardoor deze buiten de bescherming van de wet wordt geplaatst.

Wat doet het Landelijk Parket?

Opsporen en vervolgen:
Het LP is samen met het Team Internationale Misdrijven (TIM) verantwoordelijk voor de opsporing en vervolging van personen die zich schuldig hebben gemaakt aan genocide, oorlogsmisdrijven, foltering, misdrijven tegen de menselijkheid en gedwongen verdwijningen. Mogelijke verdachten zijn personen die in Nederland verblijven, personen met de Nederlandse nationaliteit of personen die misdrijven hebben gepleegd ten aanzien van iemand met de Nederlandse nationaliteit. Zo is er onder andere onderzoek gedaan naar de Nederlander Frans van A., die later is veroordeeld voor het leveren van chemische stoffen voor wapens aan de toenmalige Iraakse president Saddam Hoessein.

Uitleveren:
Naast opsporen en vervolgen kunnen personen ook worden uitgeleverd. Dit betekent dat personen die in Nederland verblijven uitgeleverd worden aan een ander land om daar te worden berecht of om hun straf uit te zitten. Het uitgangspunt is dat opsporing en vervolging van internationale misdrijven zoveel mogelijk moet plaatsvinden in het land waar de misdrijven zijn gepleegd. Daar ligt in de regel het bewijs en zijn de procesdeelnemers ingevoerd in taal, cultuur en achtergronden van de gebeurtenissen. Bovendien bevinden zich daar over het algemeen de slachtoffers en nabestaanden.

Zo werd in 2010 de Nederlander Senad A. door Nederland uitgeleverd aan Bosnië-Herzegovina. Daar werd hij in 2011 tot 8 jaar gevangenisstraf veroordeeld voor zijn betrokkenheid bij oorlogsmisdrijven in 1993 in Bosnië-Herzegovina. Een ander voorbeeld is de uitlevering van Giorgi D. aan Georgië op 20 maart 2016. Giorgi D. wordt er in Georgië van verdacht als hoofd van een veiligheidsdienst opdracht te hebben gegeven tot foltering en betrokken te zijn geweest bij de moord op drie gevangenen.

Overleveren:
Tussen landen van de Europese Unie worden sinds 2004 personen niet meer uitgeleverd, maar overgeleverd. Het is in principe hetzelfde als uitlevering, maar deze procedure is eenvoudiger en sneller.

Sinds wanneer vervolgt het LP internationale misdrijven

In Nederland werd naar aanleiding van de oprichting van het Joegoslavië tribunaal in 1994 het Nationaal Opsporingsteam Joegoslavische Oorlogsmisdrijven (NOJO-team) opgericht. Dat team werd in 1998 uitgebreid tot het Nationale Opsporingsteam Oorlogsmisdrijven (NOVO-team), dat zich ook richtte op andere landen dan Joegoslavië. Beide teams stonden onder leiding van het Wet Oorlogsstrafrecht-team (WOS-team) van het Openbaar Ministerie in Arnhem. Op 1 september 2002 nam het Landelijk Parket in Rotterdam het gezag over het NOVO-team over van het parket in Arnhem. Vanaf 2003 is het NOVO-team overgegaan in het Team Internationale Misdrijven van de Dienst Landelijke Recherche.

Zie ook:

  • Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND)
  • Rwanda Tribunaal
  • Joegoslavië Tribunaal
  • Internationaal Strafhof (ICC)
  • Special Court in Sierra Leone

Waarom is er een specifiek team voor internationale misdrijven?

Het opsporen en vervolgen van personen die zich schuldig hebben gemaakt aan genocide, oorlogsmisdrijven, foltering, misdrijven tegen de menselijkheid of gedwongen verwijdingen is erg complex. Het zijn zaken die het best zijn te typeren als ‘cold cases op wereldformaat’. De misdrijven speelden vaak in een ver verleden, in het buitenland en tijdens een oorlogssituatie. Vandaar dat er een specifiek team is opgericht dat zich specifiek bezighoudt met de complexiteit van internationale misdrijven.

Een belangrijk deel van het onderzoek vindt ook over de grens plaats, in een door oorlog verscheurd land. Het vinden van bewijs is lastig, omdat veel documenten en forensische gegevens, bijvoorbeeld DNA-sporen, verloren zijn gegaan na verloop van tijd. Getuigenverklaringen spelen daarom een belangrijke rol in onze onderzoeken. Deze getuigen zijn vaak verspreid over de gehele wereld en dienen eerst te worden gevonden. Daarbij moeten ze zich vervolgens veilig (genoeg) voelen om hun verhaal te vertellen. Extra moeilijkheid daarbij is dat ze verklaren over gebeurtenissen die in een ver verleden hebben plaatsgevonden

In 2017 is er een documentaireserie gemaakt over het Team Internationale Misdrijven, genaamd ’De Oorlogsrecherche’.

Zie ook:

  • Wet Internationale Misdrijven
  • WOS
  • UW Folteringverdrag
  • UW Genocideverdrag

Met wie werkt het LP samen?

Het Team Internationale Misdrijven en het Landelijk Parket werken samen met andere organisaties om Nederland geen toevluchtsoord te laten zijn voor plegers van internationale misdrijven. Naast opsporing, vervolging en uitlevering worden meer middelen ingezet. Te denken valt aan het weigeren van een verblijfsvergunning, uitzetting en het verbeteren van de mogelijkheden om de misdrijven te berechten in het land waar ze zijn gepleegd.

Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)
Vreemdelingen die in Nederland willen worden toegelaten, komen met hun verleden en verhalen bij de IND terecht. Soms kan het vermoeden ontstaan dat de persoon betrokken is geweest bij het plegen van ernstige misdrijven. In dat geval wordt het dossier naar een speciale afdeling van de IND gestuurd. Deze zal het dossier in behandeling nemen en uiteindelijk moeten beslissen of artikel 1F van het Vluchtelingenverdrag van toepassing is. In dat geval krijgt deze persoon geen verblijfsvergunning. Als er sprake zou kunnen zijn van internationale misdrijven informeert de IND het Landelijk Parket.

Ministerie van Veiligheid en Justitie
Bij onderzoeken naar internationale misdrijven zal veelal onderzoek in een ander land moeten plaatsvinden, zoals het horen van getuigen. Hiervoor is toestemming van dit andere land nodig, dit heet rechtshulp. Het ministerie van Veiligheid en Justitie neemt namens het Landelijk Parket contact op met het andere land om deze toestemming te vragen. Ook zorgt dit Ministerie dat bijvoorbeeld de Nederlandse wetgeving toereikend is om internationale misdrijven effectief aan te kunnen pakken en zijn ze – samen met het ministerie van Buitenlandse zaken -- betrokken bij de versterking van de justitiesector in andere landen.

Ministerie van Buitenlandse Zaken
Het ministerie van Buitenlandse Zaken helpt bij het leggen van buitenlandse contacten en ondersteunt bij rechtshulpverzoeken. Daarnaast zijn ze betrokken bij de visumaanvragen die op Nederlandse ambassades in het buitenland worden ingediend. Verder zijn ze samen met het ministerie van Veiligheid en Justitie betrokken bij de versterking van de justitiesector in andere landen.

Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V)
DT&V is een uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Zij regelt het daadwerkelijke vertrek van vreemdelingen die geen recht hebben op verblijf in Nederland.

Buitenlandse partners
Het Landelijk Parket en het Team Internationale Misdrijven werken ook samen met buitenlandse partners. Er is contact met buitenlandse collega teams om kennis en ervaring te delen. Ook wordt er samengewerkt met internationale tribunalen, zoals het Joegoslavië Tribunaal (ICTY), het Rwanda Tribunaal (ICTR), het Special Court voor Sierra Leone en het Internationaal Strafhof (ICC).Voor de tribunalen geldt dat ze een specifieke bevoegdheid hebben voor een bepaald conflict, land en/of periode.

Daarnaast houdt het Internationaal Strafhof in Den Haag houdt zich bezig met individuen waarbij het betreffende land deze persoon niet kan of niet wil berechten. De tribunalen en het Strafhof hebben ook eigen opsporingsteams die onderzoeken doen voor de aanklager.

Zie ook:

  • Artikel 1F van het vluchtelingenverdrag

Zie ook

Zie ook
Sla navigatie over (Zie ook)
  • Uitspraken/Judgements
  • Verklarende woordenlijst
  • Afghaanse dodenlijsten
  • Afghanistan death lists
  • لست کشته شده گان در افغانستان
Terug naar navigatie (Zie ook)
Broodkruimelnavigatie
Home › Onderwerpen › Internationale Misdrijven
zoek

Snel naar

  • Slachtoffer
  • Verdachte
  • Boetebase
  • Beleid & Straffen
  • Agenda strafzittingen

Meest bezocht

  • Vraag en antwoord
  • In beslag genomen voorwerpen
  • Klachten
  • Vacatures
  • Stages
  • Wet openbaarheid bestuur (Wob)

Uitgelicht

  • Jeugd, Gezin en Zeden
  • Cybercrime
  • Mensenhandel
  • Kinderporno
  • Veel voorkomende criminaliteit (ZSM)

Algemeen

Het OM heeft de leiding over de opsporing en vervolging van strafbare feiten.

  • Contact
  • Digitaal loket
  • Over deze website
  • Privacy statement
Volg het Openbaar Ministerie op:
Volg ons op Facebook
Volg ons op Twitter
Zie ons Linkedin profiel
Openbaar Ministerie op Youtube
Zie ons Instagram account
Volg ons via soundcloud