Rechtszitting

De behandeling van de strafzaak in de rechtbank heet een zitting. Deze bijeenkomst is in de rechtszaal. Het belangrijkste doel van de strafzaak is om te bepalen wat er precies gebeurd is. De volgende mensen zijn belangrijk bij de behandeling van de strafzaak:

• De officier van justitie. Hij eist namens de overheid een straf, maar hij is wel neutraal. Hij onderzoekt alles wat belangrijk is voor de strafzaak, ook als dat in het voordeel van de verdachte is.
• De rechter. Deze beslist over de straf. Bij ernstige misdrijven zijn er drie rechters.
• De advocaat van de verdachte. Hij verdedigt de belangen van de verdachte. De verdachte kan er ook voor kiezen om geen advocaat te nemen.
• De verdachte. Hij is vaak aanwezig, maar soms beslist hij om niet te komen. Dat mag.

De verdachte en zijn advocaat zitten tegenover de rechter. De officier van justitie staat links van de rechter, aan een aparte tafel. Rechts van de rechter zit de griffier. Hij ondersteunt en adviseert de rechter.

De behandeling van de strafzaak in de rechtbank heet een zitting. U mag daar als slachtoffer of nabestaande bij aanwezig zijn. Is de verdachtejonger dan 18 jaar? Dan kan de rechter beslissen dat u niet bij de bijeenkomst mag zijn. Slachtofferhulp Nederland of een advocaat kan u helpen om uw bezoek aan de rechtbank voor te bereiden. Als u dat wilt, gaat er iemand van hen met u mee. Vaak mag u in de rechtszaal iets zeggen. Dit heet spreekrecht. U kunt dit invullen op het wensenformulier dat we u sturen. Slachtofferhulp Nederland kan u helpen om de toespraak te schrijven.

Er zijn verschillende soorten rechters die beslissen over strafzaken:

• Kantonrechter
• Politierechter
• Drie rechters in meervoudige kamer
• Kinderrechter

Welke rechter beslist, hangt af van de soort strafzaak en de leeftijd van de verdachte.

De kantonrechter beslist over overtredingen. Dit is meestal een klein strafbaar feit, bijvoorbeeld door rood rijden, op verboden terrein lopen of wildplassen. De kantonrechter maakt zijn beslissing meestal meteen aan het eind van de bijeenkomst bekend. Dit heet een uitspraak.

De politierechter beslist over strafzaken die niet zo ernstig of ingewikkeld zijn. En waarvoor de officier van justitie maximaal één jaar gevangenisstraf kan eisen. Voorbeelden zijn diefstal, bedreiging, vernieling en mishandeling.

De politierechter maakt aan het eind van de bijeenkomst meestal meteen zijn beslissing bekend. Dit heet een uitspraak.

Als het om ernstige of ingewikkelde misdrijven gaat wordt de strafzaak behandeld door drie rechters. Dit wordt een meervoudige kamer genoemd.

De rechters doen 14 dagen na de behandeling uitspraak over de zaak.

De kinderrechter beslist over strafzaken tegen minderjarigen tussen 12 en 18 jaar. Kinderen jonger dan 12 kunnen niet voor de rechter komen. Bij de leeftijd telt hoe oud de minderjarige was toen hij iets strafbaars deed. De kinderrechter maakt zijn beslissing meestal aan het eind van de zitting bekend. Dit heet een uitspraak.

De strafzaak in de rechtszaal wordt altijd op de volgende manier behandeld:

• De rechter of rechters komen binnen. Iedereen staat even op.
• De rechter of voorzitter vertelt om welke strafzaak het gaat. Hij geeft dan het woord aan de officier van justitie.
• De officier van justitie vertelt waarvan de verdachte wordt verdacht.
• De rechter stelt vragen aan de verdachte en aan eventuele getuigen.
• De officier van justitie houdt een toespraak (requisitoir). Hierin vertelt hij wat hij van de zaak vindt en welke straf hij eist.
• De advocaat van de verdachte houdt een toespraak (pleidooi). Hierin verdedigt hij de verdachte.
• De verdachte krijgt het laatste woord.
• Vaak doet de rechter meteen aan het eind uitspraak en zegt hij wat zijn beslissing is. Soms doet hij dat later, maar uiterlijk binnen 14 dagen na de zitting.

Soms zijn er in de rechtszaal nog meer mensen die iets zeggen:

• Slachtoffers of nabestaanden van een ernstig misdrijf
  Bent u slachtoffer of nabestaande van een ernstig misdrijf, dan mag u tijdens de behandeling in de rechtszaal meestal iets zeggen. Dit heet spreekrecht. Als u dit wilt, moet u dit invullen op het wensenformulier dat u van ons krijgt.
• Getuigen
  Soms vraagt de officier van justitie getuigen om in de rechtszaal hun verhaal te vertellen. Dit zijn vaak mensen die het misdrijf of het ongeluk hebben zien gebeuren. Of die andere dingen hebben gezien of gehoord die belangrijk zijn voor de strafzaak. Een slachtoffer kan ook getuige zijn.
• Deskundigen
  Soms vraagt de officier deskundigen om iets toe te lichten in de rechtszaal. Bijvoorbeeld een psycholoog.

In de wet staat dat de bijeenkomst in de rechtszaal openbaar is. De overheid vindt het belangrijk dat publiek en pers kunnen zien en horen wat er in de rechtszaal gebeurt. Maar soms mag de rechter beslissen dat de bijeenkomst niet openbaar is. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de volgende situaties:

• De rechter wil de privacy van het slachtoffer in een zedenzaak beschermen. Dat is een strafzaak die te maken heeft met seksueel misbruik, ongewenste intimiteiten of kinderporno.
• De verdachte is jonger dan 18 jaar.

Je mag de bijeenkomst in de rechtszaal meestal alleen bezoeken als je ouder bent dan 12 jaar.  Kinderen jonger dan 12 jaar hebben toestemming van de rechter nodig. Soms kan de rechter beslissen dat ook jongeren onder de 18 jaar niet mogen komen, of alleen met begeleiding van een ouder iemand.