Wat is spreekrecht en wanneer heb ik daar recht op?

Bent u slachtoffer van een misdrijf, dan mag u vaak iets zeggen tijdens de behandeling van de strafzaak in de rechtszaal. Dit heet spreekrecht. Ook als u nabestaande bent van een slachtoffer, heeft u soms spreekrecht. De verdachte is vaak aanwezig bij de behandeling van de strafzaak. Ook kunnen er journalisten in de zaal zitten. U kunt bijvoorbeeld vertellen wat u heeft meegemaakt en welke gevolgen het misdrijf voor u heeft gehad.

Of u iets mag zeggen in de rechtszaal, hangt af van het soort misdrijf. Het Openbaar Ministerie stuurt u dan een brief hierover. Bij de volgende misdrijven mag u altijd spreken:

• misdrijven waarvoor de dader een gevangenisstraf kan krijgen van 8 jaar of meer, en
• een aantal andere misdrijven, zoals ernstige mishandeling en bedreiging.

Wilt of kunt u niet spreken in de rechtszaal? Of bent u slachtoffer van een misdrijf waarbij u geen spreekrecht heeft? Dan kunt u ook een brief schrijven. Die bewaren we bij de andere stukken die belangrijk zijn voor de strafzaak. Zo informeert u de rechters over de gevolgen van het misdrijf voor u. De rechter, de officier van justitie en de advocaat van de verdachte lezen uw brief al vóór de bijeenkomst in de rechtszaal. Tijdens de bijeenkomst kan de rechter of officier van justitie uw brief of een deel ervan voorlezen.

U mag ook iemand anders vragen om namens u te spreken in de rechtszaal. Dit kan een familielid of vriend zijn, maar ook een advocaat of medewerker van Slachtofferhulp Nederland.

Ook een kind jonger dan 18 mag iets zeggen in de rechtszaal of een brief schrijven. Is een kind te jong, dan mogen de ouders of de voogd namens het kind spreken of een brief schrijven.

Bent u slachtoffer van een ernstig misdrijf en wilt u iets zeggen in de rechtszaal of een brief schrijven? Laat dit dan weten aan het Openbaar Ministerie. Dat doet u door het wensenformulier in te vullen dat we u toesturen bij het begin van de strafzaak. U kunt ons ook later nog laten weten dat u iets wilt zeggen in de rechtszaal.

Bent u nabestaande van een slachtoffer dat door een misdrijf is overleden? Dan heeft u ook spreekrecht. De contactpersoon van de familie krijgt dan een brief van ons. We vragen hem of haar de andere familieleden te informeren dat zij spreekrecht hebben. Naast de partner mogen drie nabestaanden iets zeggen in de rechtszaal. Dat kan een kind of ouder zijn, maar ook een ander familielid, zoals opa, oma, kleinkind, oom of tante.

Wilt u hulp bij het schrijven van uw toespraak of brief? Dan kunt u contact opnemen met een Slachtofferloket bij u in de buurt of met Slachtofferhulp Nederland.