Jaarbericht 2012

OM realiseert afgesproken doelstellingen

Minder overvallen, een zichtbaarder aanpak van de georganiseerde misdaad, het sneller afhandelen van veelvoorkomende criminaliteit en aandacht voor het slachtoffer. Het OM heeft de afgesproken maatschappelijke doelstellingen voor 2012 gerealiseerd. De resultaten zijn geleverd op de prioritaire thema's: slachtoffers, ondermijning en afpakken, High Impact Crime en ZSM. Van georganiseerde misdaad tot overvallen, kinderporno, geweld, bedreiging en vernieling: het OM levert een bijdrage aan een veiliger Nederland. In het Jaarbericht dat vandaag is gepubliceerd worden de aanpak, de rol van het OM en de resultaten op de verschillende thema's beschreven en met voorbeelden geïllustreerd.

Het aantal afgedane misdrijfzaken is in 2012 verder gestegen naar 226.500 (+5,8%). De stijging is vooral gerealiseerd door afdoeningen van het OM zelf. Het OM ziet veelbelovende resultaten en stijgende volumes rond de werkwijze ZSM.

2012 stond voor een belangrijk deel in het teken van de voorbereiding om ook meerjarig een sluitend financieel kader te krijgen. De bezuinigingen zullen voor het OM een enorme krachtsinspanning betekenen. Het OM blijft staan voor zijn maatschappelijke opdracht en prioriteiten. Om dat te bewerkstelligen zal waar mogelijk worden geïnvesteerd in mensen en bespaard op huisvesting, overhead en bedrijfsvoering. Daarnaast moet door digitalisering in de strafrechtketen geld bespaard worden.

Het OM gaat door met het bevorderen van innovatieve werkwijzen zoals ZSM.

Slachtoffers
Zorg voor en ondersteuning van slachtoffers wordt voor het OM steeds belangrijker. Het OM vervolgt de verdachte en staat voor het slachtoffer. Slachtoffers kunnen sinds 2011 in het hele land terecht bij het Slachtofferloket waarin OM, politie en Slachtofferhulp Nederland samenwerken. Als het OM een straf oplegt via ZSM wordt waar mogelijk meteen ook schade vergoed. Dat is de winst van de ZSM-aanpak die in 2012 is ingevoerd.

Ondermijning
Georganiseerde misdaad en financieel-economische criminaliteit vormen een serieuze bedreiging voor de samenleving. In 2012 hebben OM en politie 854 criminele samenwerkingsverbanden aangepakt. Daarmee is de doelstelling ruim gehaald. Vooral bij de aanpak van mensenhandel en witwassen werden goede resultaten geboekt. Ook motorbendes, grootschalige hennepteelt, fraude en milieucriminaliteit zijn speerpunten van het OM. Daarnaast zet het OM stevig in op de aanpak van fraude. Fraude ondergraaft het vertrouwen in het handelsverkeer en een doelmatige besteding van overheidsgelden en vormt daarmee een bedreiging voor de integriteit van de samenleving. De bestrijding van financieel-economische criminaliteit neemt dan ook een belangrijke plaats in binnen de aanpak van ondermijning.

Afpakken
Het afpakken van crimineel geld is een belangrijk onderdeel van de strijd tegen de misdaad. Dat gebeurt onder meer via schadevergoedingen, navorderingen van de Belastingdienst of bestuursrechtelijke boetes. Via ontnemingsmaatregelen, -schikkingen en verbeurdverklaringen heeft het OM in 2012 bijna 50 miljoen euro afgepakt van criminelen. Politie, bijzondere opsporingsdiensten en OM hebben in 2012 in deze werkwijze geïnvesteerd, waardoor er uiteindelijk via het strafrecht meer dan 100 miljoen zal worden ontnomen. Het brede maatschappelijk afpakresultaat is een veelvoud van het bedrag van 50 miljoen euro.

Overvallen
Het aantal overvallen is in 2012 opnieuw gedaald, van 2.270 in 2011 naar 1.980. Dat laat zien dat de aanpak werkt. Ook het ophelderingspercentage is gestegen. Dat ligt nu op ruim 31 procent. Negen van tien verdachten werden door de rechter schuldig bevonden en van hen kreeg 96 procent een vrijheidsstraf. De duur van de gemiddelde opgelegde vrijheidsstraf is gestegen van 25 maanden in 2008 tot dertig maanden in 2012.

Kinderporno
Afgelopen jaren hebben OM en politie flink geïnvesteerd in de aanpak van kinderporno. Vorig jaar zijn 507 kinderpornozaken bij het OM aangeleverd. De nadruk ligt daarbij op de vervaardigers en verspreiders van kinderporno met als doel het misbruik van slachtoffertjes te stoppen. Dat betekent niet dat downloaders vrijuit gaan.

Criminele jeugdgroepen
Eind 2012 was 86 procent van de 89 criminele jeugdgroepen die Nederland eind 2010 telde, integraal aangepakt. Op alle groepen is enige vorm van interventie gepleegd. Criminele jeugdgroepen veranderen voortdurend van samenstelling en komen op en verdwijnen weer. Politie, OM, gemeenten en zorginstellingen blijven inzetten op de aanpak van deze groepen en het voorkomen van nieuwe aanwas.

ZSM
Omdat rechtsherstel beter werkt als dit snel tot stand komt, wil het OM vooral de veelvoorkomende criminaliteit anders afhandelen. Daarvoor is het programma ZSM ingevoerd. Met deze lik-op-stuk-benadering is lokale en wijkgerelateerde criminaliteit effectief aan te pakken. Naast snel en selectief staat de S ook voor slim, simpel, samen, samenlevingsgericht en aandacht voor het slachtoffer. Relatief eenvoudige gevallen doet de officier van justitie zelf af, ingewikkelder zaken worden doorgestuurd voor reguliere afhandeling. In 2012 kwam 25 procent van de instroom van misdrijfzaken (61.500 zaken) binnen via ZSM. 42 Procent werd binnen één dag beoordeeld, 78 procent binnen een week.