ELOM:2024:019 (Verkeerd uitvliegen)

Luchtvaartbesluit | 11-06-2024

Beslissing OM

in de zaak tegen een gezagvoerder van een parakist [1], hierna de verdachte.
 

Aanleiding onderzoek

Al langere tijd komen er bij vliegveld [vliegveld] klachten binnen over verkeerd uitvliegende vliegtuigen. Dit betreft regelmatig parakisten van het bedrijf [bedrijf]. De luchtvaartpolitie heeft hierover gesprekken gevoerd met twee medewerkers van het bedrijf, die dit intern hebben aangekaart en besproken met de vliegers. Dit leek effect te hebben, omdat de weken erna geen klachten binnenkwamen. Op [datum in het jaar] 2023 kwam er echter wederom een klacht binnen over een verkeerd uitvliegende parakist. De klacht hield in dat de parakist niet uitvloog over baken [baken], zoals de procedure in de luchtvaartgids voorschrijft. De luchtvaartpolitie heeft toen, in overleg met het Openbaar Ministerie, besloten daarnaar een onderzoek in te stellen.

Verdenking strafbaar feit

Overtreding paragraaf SERA.2005 Bijlage Uitvoeringsverordening 923/2012 (bediening luchtvaartuig niet in overeenstemming met de toepasselijke lokale bepalingen, zoals de bepalingen die in de AIP zijn gepubliceerd).

Feiten en omstandigheden

Uit het onderzoek van de luchtvaartpolitie is gebleken dat de parakist van [bedrijf] met registratienummer PH-[XXX] op [datum in het jaar] 2023 meerdere keren verkeerd was uitgevlogen. De luchtvaartpolitie heeft zich geconcentreerd op de duidelijkste overtreding, waarbij de parakist bijna recht over de woning van de klager heen ging.

Dit gebeurde omstreeks 16.01 uur. Op de radarbeelden van FANOMOS [2] was te zien dat de parakist op dat tijdstip na het opstijgen niet is uitgevlogen ter hoogte van baken [baken] (een op de grond geplaatst en vanuit de lucht zichtbare marker), maar rechtdoor over het perceel van de klager en bijna recht over zijn woning heen.

Na een vordering tot inzage van het journaal, dat hoort bij het betreffende vliegtuig, werd vastgesteld dat de verdachte degene was die de parakist heeft bestuurd. Uit verdachtes verhoor bij de luchtvaartpolitie blijkt dat de verdachte een ervaren piloot is. De vluchten voor [bedrijf] doet hij naast zijn werk als verkeerspiloot bij [luchtvaartmaatschappij]. De verdachte vliegt twee à drie keer per maand voor [bedrijf]. De verdachte verklaarde tegenover de luchtvaartpolitie dat het hem duidelijk is hoe hij moet uitvliegen, maar dat het nooit helemaal zwart-wit is. De verdachte wist niet dat het verkeerd uitvliegen als overtreding strafbaar is gesteld en hij kon zich deze vlucht niet meer herinneren, maar bracht naar voren dat er redenen kunnen zijn waarom er anders wordt gevlogen. Als voorbeelden gaf de verdachte het niet te dicht willen naderen van een zwever die wordt opgetrokken, van een bannervliegtuig of een groepje vogels. Ook spelen wind en temperatuur mee. De verdachte benadrukte altijd rekening te houden met de normale procedure en dat het normaal gesproken ook goed te doen is om zo uit te vliegen, maar niet altijd. Het is een kort stuk vanaf de startbaan tot baken [baken], terwijl het soms best een druk luchtruim is en er kunnen omstandigheden zijn die maken dat het veiliger is om een andere keuze te maken. De verdachte verklaarde voorts dat ook naar aanleiding van deze zaak binnen het bedrijf wordt gekeken wat hiervan kan worden geleerd.

Onderhoud

Tijdens het onderhoud met de luchtvaartofficier van justitie op het parket in Haarlem vertelde de verdachte dat het terecht is dat hij erop wordt aangesproken als hij een overtreding begaat. De verdachte schetste nogmaals in algemene zin de context van het gebeuren, namelijk dat het af en toe ‘een drukke luchthaven is voor een klein vliegveldje’. Het kan op een dag zomaar voorkomen dat er, naast alle andere vliegbewegingen, met een parakist 30 vluchten worden uitgevoerd. De verdachte kon zich voorstellen dat dit irritatie bij omwonenden kan opleveren. Als er van de procedure is afgeweken, is dat zeker niet om mensen te pesten. Het zijn naar verdachtes inschatting standaardafwijkingen om veiligheidsredenen. De verdachte vertelde ook dat het gebeuren binnen het bedrijf uitgebreid is besproken en dat is afgesproken dat voortaan bij baken [baken] wordt uitgevlogen, ook al is dat misschien niet de veiligste optie. Daarvan wordt alleen nog afgeweken als het qua veiligheid echt niet anders kan. Dit is in nieuwe vliegprocedures vastgelegd. Naast deze wijziging wordt de kwestie ook weer aangekaart in een periodiek overleg met de andere gebruikers van de luchthaven.

De verdachte wees er nog op dat baken [baken] hem weliswaar goed bekend is, maar dat deze vanuit het vliegtuig niet altijd goed zichtbaar is en dat het daarom aan te bevelen is om ook een teken te plaatsen bij een daar in de buurt aanwezige bosschage (waar naar links moet worden gevlogen). De verdachte stipte hierbij aan dat de AIP Visual Approach Chart van vliegveld [vliegveld] op onderdelen niet overeenkomt met de werkelijkheid. De verdachte wees hierbij onder andere op een feitelijk andere ligging van de punten [baken] en [baken 2] dan op de kaart aangegeven. Tot slot liet de verdachte desgevraagd weten dat hij voortaan bijzonderheden van een vlucht zal noteren en daarvan zo nodig een melding zal maken bij het ABL.

Beslissing

Op grond van de feiten en omstandigheden kan worden vastgesteld dat de verdachte door verkeerd uit te vliegen een overtreding heeft begaan, namelijk voorschrift SERA.2005 van Verordening 923/2012 in combinatie met de regels die voor het luchtverkeerscircuit van vliegveld [vliegveld] zijn opgenomen in de luchtvaartgids. Het overtreden van voorschrift SERA.2005 is strafbaar gesteld via art. 3.1 Regeling uitvoering en handhaving luchtvaartveiligheid en art. 1.6 Wet luchtvaart.

Omdat de verdachte zich de betreffende vlucht niet herinnert en daarover geen bijzonderheden heeft genoteerd, kan niet (objectief) worden vastgesteld dat het afwijken van de regels op de bewuste dag in het belang van de veiligheid dringend noodzakelijk was (zie art. 5.7 lid 2 Wet luchtvaart). Dat is naar het oordeel van de luchtvaartofficier van justitie een les die uit dit voorval te trekken is. Door bijzonderheden over dit soort voorvallen vast te leggen, kan zo nodig achteraf verantwoording worden afgelegd. Eventueel kan aan de hand daarvan ook uitleg worden gegeven aan iemand die hierover heeft geklaagd. Daarnaast meent de luchtvaartofficier van justitie dat het melden van dit soort voorvallen aan het ABL nuttig kan zijn voor een eventuele (trend)analyse en eventuele daaraan te verbinden verbeterpunten met betrekking tot het vliegveld. 

Een straf in deze zaak heeft naar het oordeel van de luchtvaartofficier van justitie geen enkele toegevoegde waarde. De verdachte neemt de klachten serieus, hij heeft toegezegd voortaan de bijzonderheden van dergelijke voorvallen te zullen noteren en er zijn maatregelen getroffen door [bedrijf]. De luchtvaartofficier van justitie zal op haar beurt in overleg gaan met [bedrijf], de havenmeester van [vliegveld] en (het ABL van) de ILT over een aantal punten die de verdachte in het onderhoud over vliegveld [vliegveld] naar voren heeft gebracht.

[1] Een vliegtuig dat geschikt is om met een parachute te worden gedropt.

[2] FANOMOS staat voor ‘Flight Track and Aircraft Noise Monitoring System’. Het betreft een vliegbaanregistratiesysteem, dat is ontwikkeld door het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum, dat inzicht geeft in de gevlogen vliegbanen (flight tracks).