Wanneer een getuige ernstig wordt bedreigd, kan deze onder bepaalde voorwaarden worden opgenomen in het getuigenbeschermingsprogramma. De wettelijke basis hiervoor vormt artikel 226L van het Wetboek van Strafvordering, het Besluit Getuigenbescherming en de bijzondere zorgplicht van de Staat.
Getuigenbeschermingsprogramma
Het getuigenbeschermingsprogramma wordt uitgevoerd door het Team Getuigenbescherming (TGB) van de landelijke eenheid en staat onder gezag van de landelijk officier van justitie getuigenbescherming, werkzaam bij het landelijk parket. Belangrijk om te benadrukken is dat dit niet dezelfde officier van justitie is die op zitting staat of de ‘deal’ sluit met de zogenaamde ‘kroongetuige’. Het zijn zowel bij de politie als bij het openbaar ministerie twee gescheiden trajecten. Ieder potentieel nieuw kroongetuigetraject wordt getoetst door de 4e kamer van de CTC (Centrale Toetsingscommissie) van het OM, die het College adviseert. Bij deze toets worden nadrukkelijk ook de veiligheidsbelangen betrokken.
Een getuige (de zogenaamde te beschermen persoon) wordt pas toegelaten tot het getuigenbeschermingsprogramma als er een schriftelijke getuigenbeschermingsovereenkomst tussen de Staat en de getuige is gesloten. Dit is een civiele overeenkomst waarin onder meer de verplichtingen van de Staat worden vastgelegd, maar ook de verplichtingen van de te beschermen persoon. Een getuigenbeschermingsprogramma kan betekenen dat de getuige en zijn gezin onder een nieuwe identiteit hun leven ergens anders op de wereld moeten voortzetten. Per situatie kunnen de maatregelen echter verschillen. Er moet goed gekeken worden naar de maatregelen die voor dat specifieke geval het meest passend zijn.
Belangrijk om te weten:
- Voor het succesvol uitvoeren van het getuigenbeschermingsprogramma is het noodzakelijk dat de te beschermen persoon hiervoor geschikt is en meewerkt.
- De te beschermen persoon behoudt, ondanks de eventuele deelname aan het getuigenbeschermingsprogramma, zijn medeverantwoordelijkheid voor zijn veiligheid.
- Het getuigenbeschermingsprogramma vraagt veel van iemand. Het is een zwaar traject en vergt veel aanpassingsvermogen van de te beschermen personen. Het TGB begeleidt de te beschermen personen in dit traject.
Onderscheid B&B
Het getuigenbeschermingsprogramma moet los gezien worden van het zogenaamde ‘stelsel bewaken en beveiligen’.