Beslissing OM over klimaatactie Schiphol 5 november 2022
De landelijk luchtvaartofficier van justitie van het Openbaar Ministerie Noord-Holland (OM) heeft een beslissing genomen over de actie van klimaatgroepen die plaatsvond op 5 november 2022 op Schiphol. Vijf verdachten die zich aan vliegtuigen hebben vastgeketend, zullen zich moeten verantwoorden bij de politierechter voor het wederrechtelijk binnendringen van het beveiligd luchtvaartterrein Schiphol. De zaak van twee verdachten die bij het binnendringen hebben geholpen wordt voorwaardelijk geseponeerd. De overige 176 personen die zijn geïdentificeerd ontvangen van het OM een waarschuwingsbrief, waarin wordt gemeld dat het OM niet tot strafvervolging overgaat, ondanks dat hun gedrag strafbaar is. Zij hebben op het terrein gewandeld en gefietst. Het OM kan zich voorstellen dat deze personen, ondanks de waarschuwing van de burgemeester, zich de risico’s mogelijk niet volledig hebben gerealiseerd.
Klimaatactie
Op 5 november 2022 deden honderden leden van klimaatactiegroepen Greenpeace en Extinction Rebellion mee aan een klimaatactie op een omheind terrein van de luchthaven Schiphol. Op dat terrein stonden privéjets, maar ook een Canadees militair vliegtuig, en in een speciale hangar stonden politiehelikopters van de luchtvaartpolitie. De demonstranten klommen over het hek, daarbij gebruikmakend van een daarvoor geprepareerde vrachtauto. Op andere plekken werd het hek rondom dit deel van het Schipholterrein kapot geknipt en gingen demonstranten via die gaten in het hekwerk het terrein op. Een aantal demonstranten ging onder de privéjets en het militaire vliegtuig zitten en ketende zich vast aan (de wielen van) de vliegtuigen. Een grote groep andere demonstranten ging daar omheen zitten.
Identificatie
De Koninklijke Marechaussee heeft die dag ongeveer 400 demonstranten aangehouden, maar het merendeel heeft zich niet willen identificeren. Iedereen is na aanhouding heengezonden. Het opsporingsonderzoek richtte zich vervolgens primair op identificatie van de personen die zich hebben vastgeketend aan vliegtuigen en op identificatie van de betrokkenen die anderen behulpzaam zijn geweest bij het overklimmen en kapot knippen van het hekwerk. Uiteindelijk zijn 183 personen geïdentificeerd als betrokkenen bij het wederrechtelijk binnendringen van het luchtvaartterrein.
Gevolgen
Het OM is van oordeel dat de demonstranten doelbewust de aanwijzingen van de burgemeester van de gemeente Haarlemmermeer ten aanzien van de demonstratie hebben genegeerd. Die aanwijzingen waren afgegeven vanwege het verhoogd risico dat ontstaat bij binnendringen van het beveiligd deel van Schiphol en bij blokkeren van het luchthaventerrein. De vrees voor ernstige wanordelijkheden bleek niet onterecht. Het wederrechtelijke verblijf van de demonstranten heeft namelijk het nodige veroorzaakt: er zijn elf vliegtuigen geblokkeerd, waardoor er zeven niet konden vertrekken. Ook zijn vijf vliegtuigen daarom uitgeweken naar een andere luchthaven. In één geval ging het om een medische vlucht. Een helikopter van de luchtvaartpolitie moest eveneens uitwijken en er kon geen beroep meer worden gedaan op hun ondersteuning in de lucht. Een politiehelikopter die buiten stond kon niet ingezet worden en moest aan een uitgebreide inspectie worden onderworpen om vast te stellen of de vliegveiligheid niet was aangetast. Zo’n uitvoerige inspectie moest ook gebeuren bij de vliegtuigen waaraan de demonstranten zich hadden vastgeketend.
Toelichting beslissing
Het OM heeft besloten vijf personen strafrechtelijk te vervolgen voor het wederrechtelijk binnendringen van het luchtvaarterrein op Schiphol. Dat is een misdrijf op basis van artikel 62a van de Luchtvaartwet. De verdachten zijn een 22-jarige vrouw uit Duivendrecht, een 54-jarige vrouw uit Naarden, een 29-jarige vrouw uit Nijmegen, een 35-jarige man uit Beilen en een 52-jarige man uit Amsterdam. Zij hadden zich vastgeketend aan het landingsgestel van vliegtuigen. Dat heeft tot aanzienlijke schade geleid. Daar tilt het OM zwaar aan. Een datum waarop de zaak wordt behandeld is nu nog niet bekend.
Daarnaast zijn twee verdachten geïdentificeerd, een 69-jarige man uit Doetinchem en een 26-jarige vrouw uit Nijmegen, die vanuit de geprepareerde vrachtauto mededemonstranten hielpen bij het overklimmen van het hekwerk. Omdat niet duidelijk is geworden dat zij (ook) bewust hulp hebben gegeven aan de personen die zich hebben vastgeketend aan vliegtuigen, heeft het OM besloten hun zaak voorwaardelijk te seponeren.
De overige 176 personen die zijn geïdentificeerd ontvangen van het OM een waarschuwingsbrief, waarin wordt gemeld dat het OM niet tot strafvervolging overgaat, ondanks dat hun gedrag strafbaar is. Zij hebben op het terrein gewandeld en gefietst, maar geen andere handelingen verricht. Het OM kan zich voorstellen dat deze personen, ondanks de waarschuwing van de burgemeester, zich de risico’s mogelijk niet volledig hebben gerealiseerd.