Geldboetes tot XXX voor schenden veiligheidszones Noordzee
Het Openbaar Ministerie (OM) verwijt een aantal zeilers, vissers en andere schippers het schenden van de veiligheidszones van windpark Borssele Alpha en van verschillende mijnbouwinstallaties op de Noordzee. Eén van de verdachten is daadwerkelijk tegen een mijnbouwinstallatie aangevaren. De zes verdachten overtraden daardoor in 2020 en in 2021 de Waterwet en de Mijnbouwwet. Het OM eiste vandaag, tijdens een zitting bij de economische politierechter van de rechtbank Amsterdam, geldboetes tot een bedrag van 5.000 euro. Het negeren van dit verbod kan tot (levens)gevaarlijke situaties leiden en daarom treden Staatstoezicht op de Mijnen, de Kustwacht, Rijkswaterstaat, het Team Maritieme Politie en het OM op tegen overtreders.
Steeds minder ruimte op de Noordzee
Het wordt steeds drukker op onze Noordzee. Dat komt niet alleen doordat er steeds meer grote schepen door de Noordzee varen voor het transport van goederen, maar ook doordat de ruimte om te varen steeds kleiner wordt, onder meer door de komst van meer windparken. Sinds 2020 tot juli 2022 zijn er al 31 overtredingen waargenomen rondom de veiligheidszones van windparken op zee. Het negeren van veiligheidszones rondom mijnbouwinstallaties (de olie- en gasplatforms) gebeurde in diezelfde periode 60 keer. Het daadwerkelijke aantal overtredingen ligt vermoedelijk hoger.
Om te voorkomen dat er aanvaringen met olie- en gasplatforms en windturbines kunnen plaatsvinden, bestaan er veiligheidszones. Rondom olie- en gasplatforms geldt standaard een veiligheidszone van 500 meter. Schippers van de grote vaart (koopvaardij), vissersschepen en pleziervaartuigen mogen niet binnen een straal van 500 meter rondom een olie- of gasplatform varen. Voor vissers geldt dat het ook verboden is om hun vistuig binnen deze 500 meter te hebben. Rondom windparken worden ook veiligheidszones ingesteld. Per windpark verschillen de regels met betrekking tot doorvaart en medegebruik. Voor zover doorvaart in een windpark is toegestaan, geldt onder meer de verplichting voor de schipper om een Automatic Identification System (AIS) in werking te hebben.
Juist omdat het steeds drukker wordt op de Noordzee, is het van essentieel belang dat schippers werken met de meest recente (elektronische) zeekaarten. Het is verder van belang dat schippers altijd de radio (kanaal VHF 16) aan hebben staan, zodat zij opgeroepen kunnen worden door de Kustwacht of de bemanning van een platform als zij een veiligheidszone naderen.
Risico's bij een aanvaring
De gevolgen van een aanvaring met een gas- of olieplatform kunnen desastreus zijn voor mens en milieu. Het platform kan ontploffen doordat het gas dat omhoog komt via de put in de Noordzee kan ontvlammen. Ook de transportleiding waarmee het gas naar het vaste land wordt getransporteerd, kan geraakt worden bij een aanvaring. Daardoor kan al het gas in die leiding ‘terugstromen’ en ook dat gas kan ontvlammen. Maar ook in het geval het gas niet ontbrandt, kan er aanzienlijke milieuschade ontstaan als gevolg van de gaslekkage.
Zeker bij windparken die nog in aanbouw zijn, waaronder windpark Hollandse Kust Zuid, geldt dat er ook activiteiten onder water kunnen plaatsvinden die niet direct zichtbaar zijn. Dit kan een gevaar opleveren voor de schipper zelf en de opvarenden van het betreffende schip. Daarnaast kan in het geval van een aanvaring met een windturbine de opwekking van energie in gevaar komen. Dat is zeker in de tijd waarin we nu leven, met grote onzekerheden op de energiemarkt en de energietransitie, zeer onwenselijk.
Betrokken partijen werken samen
Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) houdt toezicht op platforms voor olie- en gaswinning op de Noordzee. Dat is in de Mijnbouwwet vastgelegd. Zij wordt geïnformeerd zodra er sprake is van (dreiging van) een incident. Voor de veiligheid in en rondom windparken op zee werken Rijkswaterstaat en de Kustwacht samen; zij zijn verantwoordelijk voor toezicht en daarmee preventie. De Kustwacht ontvangt op zo’n moment ook een melding omdat er bij een incident sprake kan zijn van slachtoffers of een (gevaarlijke) lekkage, bijvoorbeeld een olielekkage. De Kustwacht zet afhankelijk van de situatie middelen in, bijvoorbeeld het Kustwachtvliegtuig om een overzicht te krijgen van de situatie. Voor de opvolging ten aanzien van het invaren van een veiligheidszone door een schip, maakt het Team Maritieme Politie van de Landelijke Eenheid in samenwerking met de Kustwacht proces-verbaal op. Het OM legt vervolgens boetes op aan de betrokken schippers of kan ervoor kiezen om de schippers te dagvaarden, zoals dat vandaag voor de rechtbank in Amsterdam gebeurde.
De economische politierechter deed meteen uitspraak en veroordeelde de zes schippers die vandaag terecht stonden tot geldboetes ……
Dit bericht is tot stand gekomen in samenwerking met de Kustwacht, Staatstoezicht op de Mijnen en Rijkswaterstaat. Meer informatie over doorvaart en medegebruik in een windpark op zee is hier te vinden: Doorvaart en medegebruik - Noordzeeloket