Reactie Joint Investigation Team op rapport OVV
De Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) heeft vandaag zijn eindrapport gepresenteerd over de toedracht van de ramp met de MH17 op 17 juli vorig jaar en de omstandigheden waaronder het neerstorten plaatsvond.
De OVV wil met dit onderzoek veiligheidslessen trekken voor de toekomst. Het Joint Investigation Team (JIT) doet strafrechtelijk onderzoek naar de ramp, met als uiteindelijk doel de daders van de aanslag te achterhalen en hen te vervolgen. Het Openbaar Ministerie en de Nationale Politie maken samen met Australië, Maleisië, Oekraïne en België deel uit van het JIT. De OVV en het JIT voeren hun onderzoek apart van elkaar uit. Beide organisaties moeten immers onafhankelijk van elkaar kunnen opereren.
De OVV constateert dat de MH17 is neergehaald met een BUK-raket. Tot op heden wijzen de bevindingen van het strafrechtelijk onderzoek in dezelfde richting. Eerder had het JIT al bekendgemaakt dat in het strafrechtelijk onderzoek het meest waarschijnlijke scenario is dat de MH17 is neergehaald met een BUK. Om sluitend strafrechtelijk bewijsmateriaal te verkrijgen, is het ook nodig dat andere scenario’s, zoals de mogelijkheid dat de MH17 met een ander type raket of vanuit de lucht is neergeschoten, overtuigend kunnen worden uitgesloten.
Als het gaat om het gebied van waaruit de BUK is afgevuurd, wijzen de bevindingen van het strafrechtelijk onderzoek tot op heden in dezelfde richting als de conclusies van de OVV. Binnen het onderzoek is verder sprake van ‘persons of interest’, die van belang zijn voor het onderzoek.
Voortgang strafrechtelijk onderzoek
Het gaat zoals bekend om een zeer intensief en daarmee tijdrovend onderzoek. Het JIT werkt met wettelijk vastgelegde procedures om te komen tot sluitend en overtuigend bewijs dat kan standhouden voor een rechter. De bewijslast in een strafzaak ligt hoger en dat maakt het strafrechtelijk onderzoek tijdrovender. De strafrechter zal uiteindelijk moeten vaststellen dat het geen ander wapen geweest kan zijn dan een BUK en alternatieven buiten enige twijfel moeten kunnen uitsluiten. Bovendien moet een koppeling worden gemaakt met mogelijke verdachten.
De meest tijdrovende aspecten zijn het vinden en horen van de vele getuigen en de big data-analyse. Het onderzoek vindt daarnaast plaats onder lastige omstandigheden, met name als het gaat om het verzamelen van bewijsmateriaal en het horen van getuigen in het betreffende gebied, waar nog steeds een gewapend conflict aan de gang is.
Het onderzoek aan de wrakstukken die tot op heden uit Oekraïne zijn aangevoerd is inmiddels afgerond. De daarop veilig gestelde sporen worden nu door experts onderzocht en vergeleken. Er zijn deskundigen op allerlei terreinen bevraagd en er is informatie opgevraagd bij de verschillende veiligheidsdiensten.
Opsporing en vervolging van verdachten
Naast de oorzaak van de crash, richt het onderzoek zich op de opsporing en vervolging van de daders. Daarbij moet worden gekeken naar wie welke rol heeft gehad in het neerschieten van de MH17 en welke opzet zij hadden. Het JIT is hierbij sterk afhankelijk van verklaringen van getuigen. Het is niet eenvoudig om zulke getuigen te vinden en ook bereid te vinden in veiligheid een verklaring af te laten leggen. Hier wordt nog dagelijks hard aan gewerkt. Zowel het onderzoek naar de daders als hun uiteindelijke arrestatie kan veel tijd kosten.
Dit betekent dat het strafrechtelijk onderzoek naar de crash met de MH17 ook in 2016 nog volop doorgaat. Het JIT is onverminderd gemotiveerd. Dagelijks worden nieuwe stappen gezet in de richting van het vinden van bewijs. Het JIT blijft op volle sterkte werken aan het onderzoek. Er moet alles aan worden gedaan om recht te doen aan de slachtoffers en hun nabestaanden.