Online oplichting tijdens de coronacrisis: “Schandalig en gewetenloos”

Eerder lieten wij weten dat het Openbaar Ministerie stevig optreedt tegen mensen die strafbare feiten plegen en daarbij misbruik maken van de huidige coronacrisis. Hoe zit dat eigenlijk met online fraude op oplichting? Wij spraken met officier van justitie Van Keulen. Zij houdt zich onder meer met dit soort zaken bezig.

Wat is oplichting volgens de wet?

“In het Wetboek van Strafrecht is oplichting strafbaar gesteld onder artikel 326. Oplichting is een vorm van bedrog. Het gaat om een misdrijf waarbij de dader door misleiding een ander ontdoet van geld of van waardevolle goederen. In de praktijk zijn er tal van voorbeelden van oplichting te bedenken.”

Wordt de coronacrisis misbruikt om mensen op te lichten?

“Criminelen proberen op allerlei manieren geld te verdienen. Criminelen grijpen iedere kans die ze zien om anderen geld of goederen afhandig te maken. Met deze coronacrisis is dat niet anders en gebruiken ze de kansen die door de crisis ontstaan. Het is niet voor niets dat wij al in een vroeg stadium hebben gewaarschuwd voor bijvoorbeeld online oplichting tijdens de coronacrisis. Denk bijvoorbeeld aan de handel in (nep) medicijnen en de zogenaamde verkoop van mondkapjes, paracetamol en andere medicijnen.”

Wat vind je ervan dat mensen misbruik maken van de coronacrisis?

“Het coronavirus raakt ons allemaal. Iedereen kent wel iemand die ziek is geworden door het virus en het normale leven ligt volledig stil. Alleen al in Nederland zijn er duizenden mensen overleden aan het virus. Het is schandalig en gewetenloos dat mensen misbruik maken van deze trieste omstandigheden en er een slaatje uit proberen te slaan.”

Welke straffen staat er eigenlijk op dit soort zaken?

“Op oplichting staat een maximale gevangenis straf van drie jaren wanneer er geen sprake is van specifieke strafverzwarende omstandigheden. Wat uiteindelijk wordt geëist en wordt opgelegd is erg afhankelijk van de omstandigheden. Als in deze tijden misbruik wordt gemaakt van de corona crisis, zullen wij als OM in ieder geval gaan voor een eis die gevangenisstraf met zich mee brengt.”

Kun je iets vertellen over lopende onderzoeken?

“Vaak zijn wij wat terughoudend als het gaat om het delen van informatie uit lopende onderzoeken, wij willen verdachten natuurlijk niet wijzer maken dan ze zijn. In algemene zin valt op dat oplichters vaak heel professioneel te werk gaan. Denk bijvoorbeeld aan gevallen waarbij oplichters nepwebsites gebruiken, bijvoorbeeld van aanbieders van mondkapjes. Ze misbruiken dan de naam van een bonafide bedrijf, kopiëren de huisstijl, de KVK-gegevens en bijvoorbeeld BTW-nummers. Zo proberen ze vertrouwen te wekken om vervolgens veel geld te ontvangen. In sommige gevallen lukt dat ook echt. Om daders te pakken vindt er uitgebreid onderzoek plaats, bijvoorbeeld dor digitaal specialisten. Ook vind er vaak overleg plaats met andere landen, bijvoorbeeld omdat de nepwebsite wordt gehost door een bedrijf uit het buitenland.”

Welk advies zou je mensen willen geven om oplichting tijdens deze crisis te voorkomen?

“Online oplichting is niet nieuw en vindt al heel lang plaats. Criminelen spelen momenteel in op de angst bij het publiek, maar de manier van werken is vaak hetzelfde als anders. Op een speciale themapagina van de politie staat veel informatie over oplichting en vind je veel tips.”