Update cijfers coronagerelateerde misdrijven en overtredingen
Sinds 16 maart 2020 heeft het Openbaar Ministerie 357 misdrijfzaken in relatie tot Covid-19 in behandeling genomen (peildatum 25 oktober). Het gaat dan bijvoorbeeld over mensen die hoesten of spugen richting agenten en andere mensen met een publieke taak, waarbij ze beweren besmet te zijn met het coronavirus. Daarnaast om geweld tegen handhavers. Naast de misdrijven zijn er ook de overtredingen van de regionale noodverordeningen. Hiervoor zijn sinds 16 maart 17.480 strafbeschikkingen uitgevaardigd, voornamelijk vanwege onvoldoende afstand houden. Daarnaast zijn er sinds 1 juni 3034 stafbeschikkingen uitgevaardigd voor het overtreden van de mondkapjesplicht in het OV.
Misdrijfzaken
Vanaf het begin van de coronacrisis zijn er bij het OM 357 coronagerelateerde misdrijfzaken binnengekomen. Bij de meeste misdrijfzaken (109 gevallen) zijn politieagenten slachtoffer. In 68 gevallen gaat het om andere beroepsbeoefenaren, zoals bijvoorbeeld BOA’s of medewerkers van een ziekenhuis. Ook openbaar vervoerpersoneel is slachtoffer geworden van coronagerelateerde misdrijven: het OM heeft 12 van dit soort zaken in behandeling genomen. Het gaat van de 357 genoemde misdrijfzaken in de meeste gevallen om bedreiging (197 gevallen). In sommige gevallen gaat het ook om geweld (50 gevallen).
Voorbeelden van andere coronagerelateerde misdrijfzaken zijn geweld tegen ziekenhuispersoneel (4) en winkeldiefstal (24). Het gaat dan bijvoorbeeld om verdachten van winkeldiefstal die winkelpersoneel of agenten in het gezicht spugen of hoesten.
In 273 misdrijfzaken is de verdachte gedagvaard. Dat wil zeggen dat ze voor de (snel)rechter moe(s)ten verschijnen. In het merendeel van deze gevallen eiste de officier van justitie gezien de ernst van de zaak een gevangenisstraf. De rechter volgde in het overgrote deel deze eis. 14 personen hebben een OM-strafbeschikking gekregen. Bijvoorbeeld een boete of een taakstraf. Sinds 16 maart is er drie keer verzet ingesteld tegen deze strafbeschikking op grond van deze misdrijfzaken (peildatum 25 oktober). De officier van justitie beoordeelt de zaken en brengt de zaak vervolgens voor de rechter of vernietigt de strafbeschikking. In alle drie de gevallen moe(s)ten ze voor de rechter verschijnen. In 2 zaken is een transactie aangeboden. 43 zaken zijn geseponeerd, meestal omdat er niet genoeg bewijs is. In de resterende 22 zaken moet het OM nog een beslissing nemen.
Overtredingen
Naast de misdrijfzaken zijn er ook de overtredingen van de regionale noodverordeningen rondom corona. Die komen bij het OM binnen in de vorm van processen-verbaal (pv’s) die zijn opgemaakt door politieagenten of BOA’s. Op peildatum 25 oktober waren er circa 24.430 pv’s geregistreerd. De pv’s worden door het OM beoordeeld, voordat er een strafbeschikking in de vorm van een geldboete wordt opgelegd. Op de peildatum waren 17.480 strafbeschikkingen uitgevaardigd vanwege overtreding van de noodverordeningen. Daarnaast zijn er sinds 1 juni 3034 stafbeschikkingen uitgevaardigd voor het overtreden van de mondkapjesplicht in het OV. Een deel van de pv’s moet nog beoordeeld worden, een ander deel is teruggestuurd naar de verbalisant voor aanvulling.
Van de aanvankelijk ingestuurde processen-verbaal is gemiddeld 44% teruggestuurd naar de verbalisant, met het verzoek het proces-verbaal aan te vullen. De pv’s die zijn teruggestuurd naar de verbalisanten kunnen, na aanvulling, opnieuw ingestuurd worden. Er kan dan alsnog een strafbeschikking uitgevaardigd worden. Een strafbeschikking wordt alleen uitgevaardigd nadat een pv door het OM is beoordeeld, en de schuld van de verdachte aan het betreffende feit is vastgesteld.
Verzetzaken op grond van noodverordening
Sinds 16 maart 2020 is er 7451 keer verzet ingesteld tegen een strafbeschikking op grond van de noodverordening (peildatum 25 oktober). Deze verzetschriften worden inhoudelijk beoordeeld door het OM. De officier van justitie beoordeelt de zaken en brengt de zaak vervolgens voor de rechter of vernietigt de strafbeschikking. Er zijn inmiddels 60 zaken door de rechter afgehandeld. In 45 zaken leidde dat tot een veroordeling (geldboete).
Jongeren
Bij jongeren die zich na waarschuwen niet aan de noodverordening houden, wordt waar mogelijk gekozen voor een HALT-afdoening. Als de jongere akkoord gaat met een HALT-afdoening en deze met goed resultaat afrondt, komt dit in de plaats van de geldboete van 95 euro. Dit geldt alleen voor de eerste keer dat jongeren de maatregelen overtreden. Bij de HALT-afdoening wordt nog eens heel duidelijk uitgelegd wat het nut en de noodzaak is van de noodverordening en waarom het zo belangrijk is dat de jongere zich hieraan houdt. Ook ouders worden daarbij betrokken en op hun verantwoordelijkheid gewezen. Tot op heden zijn er 873 jongeren doorverwezen naar HALT (peildatum 25 oktober).
Bij de tweede geconstateerde overtreding van de noodverordening, krijgt de jongere een boete van 95 euro.
Vanaf de derde overtreding door dezelfde jongere, wordt de zaak voorgelegd aan het lokale OM-parket. Daar wordt gekeken naar een OM-beslissing op maat. Dat kan bijvoorbeeld zijn dat de jongere zich voor de rechter moet verantwoorden. In de tussentijd kan hij dan bijvoorbeeld een gebiedsverbod krijgen of verplicht worden zich op gezette tijden te melden.
Boetes voor meerderjarigen bedragen sinds 14 oktober 95 euro, daarvoor was het boetebedrag vastgesteld op 390 euro. Ook voor hen geldt dat vanaf de derde overtreding het lokale parket een OM-beslissing op maat zal maken.