OM presenteert plan van aanpak als vervolg op rapport Fokkens
De minister van Justitie en Veiligheid heeft vandaag het plan van aanpak van het Openbaar Ministerie naar de Tweede Kamer gestuurd. Dat plan van aanpak was toegezegd in navolging van het verschijnen van het rapport van de commissie Fokkens op 25 april. De commissie was medio 2018 ingesteld door het College van procureurs-generaal om feitenonderzoek te doen naar mogelijke integriteitsschendingen binnen de top van het OM.
Aanbevelingen Fokkens
Zoals bij de presentatie van het rapport al is aangegeven, neemt het College van procureurs-generaal de aanbevelingen van de commissie Fokkens over. Dit plan van aanpak gaat echter verder, en sluit aan bij het beleid en de initiatieven die binnen het OM vanaf mei 2018 in gang zijn gezet.
'Dit plan van aanpak is met opzet niet in beton gegoten', aldus Gerrit van der Burg, voorzitter van het College van procureurs-generaal. 'Het College en de parketbesturen willen de verdere ontwikkeling van de organisatie in samenwerking met de collega’s vormgeven.'
In het bijgevoegde plan van aanpak zet het College zijn ambitie uiteen over wat de komende jaren moet gebeuren om het werkklimaat binnen het Openbaar Ministerie te verbeteren op thema's als tegenspraak, integriteit en goed leiderschap. Het College en de parketbesturen gaan zich hier hard voor maken. Een einddatum hiervoor is niet te geven, verbetering van het werkklimaat is een groeiproces.
Actiepunten
Het plan van aanpak telt ook een flink aantal concrete actiepunten die op korte termijn worden opgepakt. Sinds begin dit jaar geldt een nieuwe tijdelijke benoemingsprocedure voor de topstructuur. De Medezeggenschapsraad van het OM is nauw betrokken geweest bij de totstandkoming hiervan. In de wet is nu niet vastgelegd hoe lang iemand deel mag uitmaken van een College of een parketleiding. Het College gaat hierover afspraken maken met nieuwe, nog te benoemen, topfunctionarissen.
Met regelmaat worden mensen van buiten aangetrokken voor verschillende functies bij het OM. Dat beleid wordt voortgezet en uitgebreid zodat kandidaten van buiten met de juiste competenties kunnen worden aangetrokken voor een topfunctie bij het OM. Hierbij wordt gedacht aan bijvoorbeeld rechters of andere juristen die relevante ervaring hebben opgedaan binnen het veiligheidsdomein. Voor de niet-juridische topfuncties, bijvoorbeeld op gebied van financiën, HR en ICT-gebied zijn kandidaten uit het bedrijfsleven en andere overheidsorganisaties interessant.
BIOM
Het College waarborgt de onafhankelijke positie van het Bureau Integriteit OM (BIOM), dat in 2012 is ingesteld. Daarbij wordt gekeken naar het budget en uitbreiding van het aantal mensen met een achtergrond in bijvoorbeeld psychologie, ethiek of organisatiekunde. Voor de doorontwikkeling van het BIOM wordt gebruik gemaakt van de expertise van andere (semi)overheidsorganisaties en van externe deskundigen uit het bedrijfsleven en de academische wereld.
Een van de belangrijkste taken van het BIOM is het toezien op gelijke behandeling van integriteitsschendingen. Het gaat er vooral om dat er niet met twee maten wordt gemeten doordat onderscheid wordt gemaakt tussen rechterlijke (officieren van justitie) en niet-rechterlijke ambtenaren. Het College vindt het belangrijk dat alle serieuze (vermoedens van) integriteitsschendingen worden gemeld, zonder aanzien des persoons. Een veilig werkklimaat draagt hier in belangrijke mate aan bij.
Visitatiecommissie
Het College gaat het OM eens per drie à vier jaar laten visiteren door een breed samengestelde Visitatiecommissie met interne medewerkers en externe deskundigen, onder leiding van een onafhankelijke (externe) voorzitter. Een dergelijke visitatie heeft vooral zin als de beoogde verbeteringen uit dit plan van aanpak zichtbaar zijn. De Visitatiecommissie, die zich vooral richt op organisatiekracht, besturing en integriteit, gaat in de tweede helft van 2020 aan het werk.
Tot het moment dat de Visitatiecommissie aan de slag gaat, zal een Begeleidingscommissie het veranderingsproces begeleiden. Onder voorzitterschap van drs. J. Smit, commissaris van de Koning voor de provincie Zuid-Holland, gaat deze commissie van externe en interne deskundigen, het College gevraagd en ongevraagd adviseren op de thema’s uit het plan van aanpak. Ook overlegt de Begeleidingscommissie met het College over tempo en kwaliteit van de veranderingen.
Bedrijfsvoering
Een ander belangrijk onderdeel binnen de OM-organisatie is bedrijfsvoering, en het toezicht daarop. Het gaat onder andere om ICT, inkoop en aanbesteding. De komende jaren zal de financiële bedrijfsvoering eenduidiger en centraler worden ingericht en zal het College meer sturen op kwaliteit en beheersen van risico’s.
Ontwikkeling complianceaanpak
Met compliance wordt bedoeld dat een persoon of organisatie werkt in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving op het gebied van bedrijfsvoering. Het gaat dus over de bevordering van interne normen en procedures ter bescherming van de integriteit van de organisatie en haar medewerkers. De OM-organisatie moet zodanig zijn ingericht dat de organisatie en individuele medewerkers in staat worden gesteld compliant te zijn. Het College heeft een werkgroep ingesteld voor de verdere inrichting van de compliancefunctie binnen het OM. Deze werkgroep wordt bijgestaan door externe deskundigen.
Bevlogen professionals
Aan het functioneren van het OM als instituut wordt door het College noch door de commissie-Fokkens getwijfeld: het OM is een organisatie van bevlogen professionals die met de inzet van het strafrecht bijdraagt aan een rechtvaardige en veilige samenleving. Het OM is daarnaast een 'gewone organisatie' die zoals zovele organisaties deugdelijk moet worden bestuurd. Dat vergt, naast vakinhoudelijke competenties, verbeteringen op het vlak van leiderschap, integriteit en bedrijfsvoering.
Het College staat klaar voor deze verbeteringen en streeft naar een organisatie waarin OM'ers goed samenwerken en adequaat inspelen op veranderende wensen in de samenleving. Daarbij laat het College zich leiden door de inzet en kunde van talentvolle collega’s en de inzet van externe deskundigen. Met dit plan van aanpak wil het College de komende jaren werken aan de ambitie om een toekomstbestendige organisatie met een gezond werkklimaat te realiseren.