Witwassen
Criminelen willen het geld dat zij hebben verdiend in de onderwereld graag uitgeven in de bovenwereld. Om zwart geld in de bovenwereld te kunnen besteden zonder daarbij het risico te lopen dat het onmiddellijk weer door justitie of de belastingdienst in beslag genomen wordt, moet het witgewassen worden. Het gaat dan bijvoorbeeld om geld dat afkomstig is van drugshandel, mensenhandel, diefstal, sociale of fiscale fraude. Witwassen van eigen criminele winsten of de criminele winsten van anderen, en ook het meewerken daaraan, is strafbaar.
Voor het witwassen heb je vaak financiële dienstverleners nodig, maar soms ook geldkoeriers of bijvoorbeeld een stroman. Ook financiële en juridische dienstverleners lopen risico om bij witwassen betrokken te raken. Het gaat om criminaliteit die de integriteit van de financiële sector aantast. Witwassen bevindt zich op het snijvlak tussen onder- en bovenwereld. Het Functioneel Parket legt zich toe op de bestrijding van (complexe) witwaszaken.
Om het effect van de opsporing te verhogen is een combinatie van preventieve, bestuurlijke en strafrechtelijke maatregelen essentieel. Daarnaast worden criminele winsten afgepakt. De landelijke officier van justitie Witwassen en Terrorismefinanciering heeft een coördinerende rol in de handhaving en opsporing van het witwassen in binnen- en buitenland.
Niet melders
Ter voorkoming van witwassen wordt toezicht gehouden op de financiële sector (Wet ter voorkoming van Witwassen en Financiering van Terrorisme - WWFT). De WWFT is ingevoerd op advies van de de Financial Action Task Force, een intergouvernementeel samenwerkingsverband van landen met belangrijke financiële centra dat zich bezig houdt met de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering.
Op grond van de WWFT moeten banken en andere financiële instellingen zoals levensverzekeraars, trustkantoren, creditcardmaatschappijen en casino's "ongebruikelijke transacties" melden aan de Financial Intelligence Unit (FIU). Ook voor handelaren in auto's, schepen, kunst en antiek, goud, zilver en juwelen geldt een meldplicht evenals voor advocaten, accountants, notarissen, makelaars en belastingadviseurs. Voor hen is het dus van groot belang om alert te zijn op ongebruikelijkheden in transacties waar zij mee te maken krijgen. Meldingen die door de FIU-NL als verdacht worden aangemerkt worden allemaal beoordeeld ten behoeve van de opsporing.
Instellingen die – al dan niet opzettelijk – geen melding doen van ongebruikelijke transacties worden gesanctioneerd via het project 'niet-melders'. Dit is een gezamenlijk project van FIOD, de Nationale Recherche, de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU-NL), het Bureau Financieel Toezicht (BFT), Belastingdienst Holland Midden/ Belastingdienst, Bureau Toezicht Wwft (BTW), De Nederlandsche Bank (DNB) en het Openbaar Ministerie (OM).
Het niet naleven van de regels werkt ondermijnend, concurrentievervalsend en kan witwassen faciliteren. Daarom pakt de overheid niet-melders aan.
Voorbeelden
Er zijn verschillende manieren om geld wit te wassen. Crimineel geld kan bijvoorbeeld een legale schijn krijgen door het te storten op een rekening van een bedrijf in het buitenland, dat het geld vervolgens weer investeert in een ander buitenlands bedrijf in een land waar de controle zwak is. Dat bedrijf kan het geld weer uitlenen aan een Nederlandse BV, die het vervolgens weer investeert in vastgoedprojecten.
Een andere manier om geld wit te wassen is door het fictief verhogen van de omzet van een goed draaiend horecabedrijf. Het wit te wassen geld wordt dan ingezet als normale omzet.