Het werk van het OM

Mensen die worden verdacht van het plegen van een strafbaar feit, krijgen met het Openbaar Ministerie (OM) te maken. Het OM is de enige instantie in Nederland die verdachten voor de strafrechter kan brengen. Het OM zorgt ervoor dat strafbare feiten worden opgespoord en vervolgd. Daarvoor wordt samengewerkt met politie en andere opsporingsdiensten. De officier van justitie leidt het opsporingsonderzoek. 

Samen met de rechters is het OM onderdeel van de rechterlijke macht. Het OM is dus geen ministerie in de gebruikelijke zin van het woord.

In Nederland leven veel verschillende mensen samen. Dan is het belangrijk dat er wetten zijn waar iedereen zich aan houdt. Zo mogen burgers bijvoorbeeld geen geweld gebruiken, niet stelen of vernielen en zijn er regels om het verkeer zo veilig mogelijk te houden. Als iemand zich niet aan de wet houdt, kan iemand anders hiervan aangifte doen bij de politie. Of de politie kan een verdachte aanhouden. Ook mag de burger zelf een verdachte aanhouden die hij op heterdaad betrapt.

'Rechtvaardigheid is een kernwaarde van onze rechtsstaat'

In Nederland deelt alleen de overheid straffen uit. Belangrijk is dat iemand alleen gestraft wordt als vaststaat dat die persoon schuldig is aan een strafbaar feit. Daarvoor is onderzoek en onafhankelijke rechtspraak nodig. Rechtvaardigheid is immers een kernwaarde van onze rechtsstaat. Verdachten, slachtoffers en de samenleving moeten het vertrouwen kunnen hebben dat ze goed worden vertegenwoordigd in het strafproces. De straf moet ook in relatie staan tot het strafbare feit en recht doen aan de getroffenen.

Het Openbaar Ministerie (OM) treedt op voor de samenleving. Het OM is verantwoordelijk voor het opsporen en vervolgen van strafbare feiten. Het werk van het OM is erop gericht dat daders een passende straf krijgen, dat slachtoffers en nabestaanden het gevoel hebben dat er iemand naast hen staat, en dat de samenleving voelt dat het recht bij het OM in goede handen is.

Het OM vormt samen met de Rechtspraak de rechterlijke macht. Het OM houdt zich bezig met het strafrecht. Het OM kan als enige instantie in Nederland bepalen of iemand voor de strafrechter moet verschijnen, en zo ja, voor welk strafbaar feit.

De hoofdtaken van het OM zijn:

  • leiding geven aan de politie bij het opsporen van strafbare feiten
  • strafbare feiten vervolgen en verdachten voor de rechter brengen
  • afdoen van strafbare feiten zonder tussenkomst van een rechter

Het OM bemoeit zich alleen met het strafrecht. Dus niet met burgerlijke zaken als huurgeschillen, arbeidskwesties of echtscheidingsprocedures.

Bijzondere taken van het OM zijn:

Het OM heeft nog verschillende andere wettelijke taken die minder bekend zijn, onder andere:

  • De officier van justitie kan de rechter vragen om iemand verplichte zorg op te leggen. Het gaat om personen die door een psychische stoornis, en in enkele gevallen een verstandelijke beperking of psychiatrische beperking, ernstig nadeel voor zichzelf, anderen of hun omgeving vormen.
  • Het OM moet toestemming geven voor het begraven van het stoffelijk overschot als iemand een niet-natuurlijke dood is gestorven.