In de kern gaat het in Passage om zeven moorden in het criminele milieu tussen 1993 en 2006 (vijf in 1993, één in 2005 en één in 2006). Daarnaast gaat het om voorbereidingen voor/pogingen tot moord, in diezelfde periode. Passage is voor Nederland het grootste liquidatieproces ooit. Het heeft een enorme omvang en een zeldzaam gebruik van twee kroongetuigen. Het proces heeft in totaal bijna 10 jaar geduurd en eindigde op 27 juni 2017 met de uitspraak in hoger beroep tegen tien verdachten.
Tijdlijn Passage
-
De zeven moorden (1993 – 2006)
-
Liquidatie van Hadziselimovic en Ilic, in de nacht van 31 maart 1993 op 1 april 1993 bij de Ouderkerkerplas.
-
Tonnie van Maurik wordt geliquideerd voor het toenmalige Altea Hotel in Amsterdam.
-
De moord op Heni Shamel en Anne de Witte vond plaats in de nacht van 8 op 9 mei 1993 in Antwerpen.
-
Kees Houtman werd in de avond van 2 november 2005 in zijn auto voor zijn woning in Amsterdam-Osdorp van dichtbij neergeschoten. Hij overleed vrijwel direct.
-
Thomas van der Bijl werd op 20 april 2006 in de vroege ochtend in zijn café De Hallen in Amsterdam doodgeschoten. Al vanaf november 2005 waren er pogingen gedaan Van der Bijl te liquideren.
-
-
Kroongetuigen en het strafproces (2006 - 2017)
-
In september, oktober en november 2006 legde kroongetuige Peter la S. de zogenoemde kluisverklaringen af, vijftien in totaal. De kroongetuige-overeenkomst met de Staat kwam vervolgens tot stand in maart 2007. Daarna is hij tientallen keren door de Rechter-Commissaris gehoord. Ook is hij tientallen dagen op de zitting als getuige gehoord, in eerste aanleg en in hoger beroep. Het Hof Amsterdam acht, net als het OM, dat de overeenkomsten die het OM sloot met de kroongetuigen Peter la S. en Fred R. rechtmatig zijn. Ook acht het Hof de verklaringen van beiden betrouwbaar en bruikbaar voor het bewijs.
-
Voor de rechtbank Amsterdam start de behandeling tegen de aanvankelijk 12 verdachten. Voor de uitspraak in eerste aanleg overlijdt Raymond V. Ali A. wordt in 2014 geliquideerd in Turkije.
-
Jesse R., Mohammed R., Fred R. , Sigfried S. Ali A. en Dino S. hoorden vandaag levenslang tegen zich eisen voor hun betrokkenheid bij liquidaties of pogingen daartoe. De overige verdachten 8 tot 15 jaar tegen zich eisen. Voor één verdachte vraagt het OM vrijspraak, omdat het OM het niet bewezen acht dat hij een rol heeft gespeeld bij de liquidatie van Tonny van Maurik in 1993 en semtex in zijn bezit heeft gehad.
-
In januari 2013 heeft de rechtbank Amsterdam na een proces van ongeveer vijf jaar in een aantal zaken hoge straffen opgelegd: in drie gevallen levenslang. In een aantal zaken volgde door deelvrijspraken een lagere straf dan geëist.
Overzicht eisen/straffen/wie in hoger beroep Verdachte Eis Straf Wie in hoger beroep Ali A. (in december 2014 overleden) Levenslang 1,5 jaar OM + verdachte Nan-Paul de B. 8 jaar 10 jaar verdachte Mohammed R. levenslang levenslang verdachte Jesse R. levenslang levenslang verdachte Sjaak B. 15 jaar 3,5 jaar OM + verdachte Fred R. levenslang 30 jaar verdachte Siegfried S. levenslang levenslang verdachte Peter la S. 8 jaar 8 jaar OM Dino S. levenslang 6 maanden OM + verdachte Pinny S. 12 jaar 12 jaar verdachte Freek S. vrijspraak 6 jaar verdachte -
In negen van de tien zaken is hoger beroep ingesteld door de verdachten. In een aantal gevallen ook door het OM. In de zomer van 2013 is het hof Amsterdam gestart met de behandeling van de zaak in hoger beroep.
In hoger beroep staan tien verdachten terecht. Gedurende het Passageproces zijn twee verdachten overleden. Raymond V. is in september 2012 overleden aan de gevolgen van een ziekte. Ali A. is in december 2014 doodgeschoten in Istanbul. Een derde verdachte, Sjaak B., heeft een aanslag in januari 2015 in Panama maar net overleefd.
In de zaak tegen Ali A. is het OM in verband met zijn overlijden niet-ontvankelijk verklaard in de vervolging.
-
Kroongetuige Fred. R. legt 20 kluisverklaringen af in december 2013 en de maanden erna. De kroongetuige-overeenkomst met de Staat kwam vervolgens tot stand in september 2014.
-
Op maandag 7 november 2016 is het OM gestart met het requisitoir in hoger beroep in het liquidatieproces Passage. Er zijn zes dagen uitgetrokken.
-
"Bij vier verdachten is er maar één passende straf, namelijk levenslang. Ondanks dat veel feiten in Passage lang geleden zijn gepleegd, een aantal zelfs in 1993, doet dat niets af aan de ernst van de feiten en het aangerichte leed bij de nabestaanden. Moord is en blijft een bijzonder ernstig feit, ook als de dader lang na dat feit wordt aangehouden en berecht. Ook na zoveel jaren is een zeer hoge gevangenisstraf nog steeds op zijn plaats."
Dat stelden de advocaten-generaal in hoger beroep in het liquidatieproces Passage. Zij eisten levenslang tegen Dino S., Jesse R., Mohamed R. en Siegfried S. wegens hun betrokkenheid bij meerdere liquidaties en/of pogingen daartoe.
De andere strafeisen die zijn uitgesproken:
- Pinny S.: 11 jaar en 6 maanden
- Nan Paul de B.: 9 jaar en 6 maanden
- Freek S.: 5 jaar en 6 maanden
- Sjaak B.: 3 jaar en 3 maanden.
-
Het OM is tevreden met de uitspraak in het hoger beroep in het liquidatieproces Passage. Het hof acht, net als het OM, dat de overeenkomsten die het OM sloot met de kroongetuigen Peter la S. en Fred R. rechtmatig zijn. Ook acht het hof de verklaringen van beiden betrouwbaar en bruikbaar voor het bewijs. Dit proces steunde in belangrijke mate op verklaringen van de kroongetuigen. Zonder hun verklaringen was het waarschijnlijk nooit gelukt om genoeg inzicht te krijgen in de groep die achter de diverse liquidaties zou zitten. Het gebruik van kroongetuigen is een zeer belangrijk instrument om criminele afrekeningen op te lossen en verdachten, waaronder met name ook de opdrachtgevers, te veroordelen.
Ook vindt het hof dat, conform de visie van het OM, levenslang voor deze feiten passend is en dat deze straf ook opgelegd kan en mag worden. Dit maakt dat het hof, conform de eis van het OM, levenslang heeft opgelegd aan vier verdachten. Een van hen is Dino S. Werd hij eerder door de rechtbank vrijgesproken van het opdrachtgeven aan twee liquidaties, het hof komt nu wel tot een bewezenverklaring.
-